Kruiden en specerijen

Kruiden zijn afkomstig van kleine groene planten. Specerijen komen meestal uit landen met een tropisch of subtropisch klimaat komen. Kruiden zijn een alternatief voor het gebruik van zout. Minder zout verlaagt de behoefte aan suiker. Kruiden hebben daarnaast een hoge verzadigingswaarde, zodat ze de eetlust remmen, en werken niet zuuvormend.Voor het meekoken in gerechten zijn bepaalde kruiden minder geschikt, omdat deze dan te veel aroma verliezen. Voeg deze pas op het laatste moment toe. Het zijn o.a. bieslook, kervel en peterselie.

Keukenkruiden en Specerijen van A tot Z 

Anijs

Anijs verhoogt de concentratie, is hartversterkend en bevordert de vochtafscheiding van klierachtige organen. 

Het is een middel tegen vastzittend slijm en vergemakkelijkt een vastzittende hoest. Het werkt opwekkend, kalmerend en krampopheffend.

De zaden reinigen de darmen en zijn rijk aan olie en eiwitten. Het heft de geur van knoflook op.

Basilicum

Basilicum werkt licht kalmerend, ontsmettend en tegen maagpijn en misselijkheid. Het gaat gasvorming tegen.Basilicum is leverbeschermend. Basilicum bevat fytonutriënten terpenen, die werkzaam zijn tegen allerlei vormen van kanker. Dit doordat ze de woekering van kankercellen tegengaan of de celdood veroorzaken. Het ontstekingsremmende salicylzuur komt voor in basilicum.

Basilicum is een perfect middel tegen spijsverteringsallergieën, voedselintoleranties en voedselintoxicaties. Basilicum lijdt schade als het in de koeling ligt.

Bieslook

Bieslook is verwant aan bolgewassen, zoals ui, prei en knoflook, en werkt als zodanig licht ontstekingsremmend. 

Het werkt ontsmettend, is licht versterkend en kan de gevolgen van reumatische aandoeningen wat verlichten. 

Het is relatief rijk aan de vitaminen A, B( vooral B1 en B2) en C en aan het mineraal calcium.

Brandnetel

Brandnetel(thee) helpt het lichaam ontgiften.Het werkt vooral bloedzuiverend en bloedstelpend. 

Het kan tijdens de menstruatie dus helpen zware menstruatie te verlichten. 

Brandnetel reinigt de urinewegen en helpt nierstenen voorkomen. Het is zwak vochtafdrijvend. Het heeft een positief effect bij allergische aandoeningen, zoals hooikoorts en astma.

Brandnetel is relatief rijk aan vitamine C en D en de mineralen silicium, kalium en ijzer.

Citroenmelisse

Citroenmelisse(thee) verzacht keelpijn. Het werkt kalmerend en slaapwekkend. Het helpt tegen angst, nervositeit en depressie, omdat het een positief effect heeft op het zenuwstelsel. Het helpt een hart dat onder stress staat tot rust te komen. Het remt de vrijmaking van histamine, wat een zeer gunstig is bij allergieën en astma. Het versnelt een trage spijsvertering en verzacht de maag- en darmkrampen. Het heeft een stimulerende werking op de galblaas. Het bestrijdt sommige virale infecties, zoals herpes, en kan menstruatieklachten verzachten. 

Het bevat de mineralen calcium, kalium en koper en de vitaminen A, B, C en zelfs een beetje D. 

Dille

Dille werkt vooral kalmerend.

Dille is een heerlijk fris kruid in sauzen, b.v. in een vissaus. 

Dillezaad is zacht, zoet en kruidig en doseer je met mate. De zaden zijn mineraalrijk em geschikt voor een zoutarm dieet. De zaden bevorderen de spijsvertering. Een aftreksel van de zaden vermindert hik, buikpijn, slapeloosheid en winderigheid. 

Fenegriek

Fenegriek speelt een rol in de reiniging van het lymfestelsel en stimuleert de lever en spijsvertering. De slijmstoffen in fenegriek remmen de eetlust. Behalve deze slijmstoffen bevat fenegriek de bitterstof saponine. Beide hebben een verlagend effect op het cholesterolgehalte in het bloed. Fenegriekzaad en knoflook versterken elkaars werking. Fenegriek is rijk aan oestrogeen.

Fenegriekzaad is rijk aan de vitaminen A, B, C en E en de mineralen calcium en fosfor.

Gember

Gember(thee) werkt verwarmend en geeft energie. Het is een sterke antioxidant. Gember ondersteunt de spijsvertering, onder meer door de stof olioresine. Het bevordert de ademhaling en helpt gasvorming en obstipatie verlichten. Het werkt ontstekingsremmend, beschermt het maag- en darmslijmvlies, voorkomt misselijkheid, bevordert galsecretie en beschermt de lever tegen chemische toxinen. Het heeft antivirale en antibacteriële eigenschappen en is cholesterolverlagend. Het activeert de lichaamseigen stof endorfine. Endorfine onderdrukt pijn en zorgt voor een geluksgevoel.

Gember ondersteunt, net als kurkuma, de werking van de gal.

Jeneverbes

Jeneverbes werkt vochtafdrijvend en heeft ontsmettende, bacteriedodende eigenschappen. Jeneverbessen voorkomen vooral blaasontsteking en acne. 

Ze worden bijna altijd gedroogd gebruikt. Kneus de bessen voor gebruik, dan komt de aromatische en ietwat zoete smaak beter vrij.De smaak van jeneverbessen ontwikkelt zich langzaam, ze komen het best tot hun recht in marinades en gerechten waar ze lang in meegekookt kunnen worden. 

Kamille

Kamille(thee) werkt rustgevend en verbetert de stemming. 

Het ondersteunt de spijsvertering, helpt bij de opname van nuttige voedingsstoffen en het uitscheiden van gifstoffen. Het versterkt het maag- en darmslijmvlies. 

Kamille houdt bloedklontering tegen, werkt ontstekingsremmend, verlaagt het hartritme en verhoogt de warmteproductie. 

Kaneel

Kaneel remt bloedsuikerschommelingen en stimuleert het koolhydraat- en vetmetabolisme. Het zorgt voor het dalen van het cholesterolgehalte. Het stimuleert de eetlust, goede darmbacteriën en de luchtwegen. Het ondersteunt bij menstruatieklachten. Kaneel remt de oxidatie processen en ontstekingsprocessen.

Kaneel bevat het fenol coumarine, waardoor het pijnstillend en bloedverdunnend werkt, maar ook toxisch is voor lever en nieren.

Kardemom

Kardemom valt onder de gemberfamilie en heeft, net als gember, en ontgiftende werking. Het gaat bijvoorbeeld het bindingseffect van cafeïne tegen. 

Kardemom geeft energie en vermindert het slijmvormend effect van zuivelproducten. het werkt bloedzuiverend en kankerremmend. Dit laatste gebeurt vooral vanwege de vele fytonutriënten die het ontgiften van het lichaam stimuleren.

Kardemom bevat een relatief hoog gehalte aan de vitaminen A, C en K en de mineralen calcium en ijzer.

Kervel

Kervel werkt bloedzuiverend. 

Het ondersteunt de klieren en nieren. 

De smaak van kervel is fris, zit tussen peterselie en anijs in. 

De smaak gaat snel verloren, voeg het pas, aan warme gerechten, op het laatst toe.

Komijn

Komijn kalmeert, vermindert gasvorming en brengt harmonie in het spijsverteringsstelsel. 

Komijn werkt ontstekingsremmend, doordat het salicylzuur bevat.

Hele zaden reinigen de darmen.

Komijnzaad is ook goed te gebruiken in groentensmoothies. Tip: Komijn is lekker in een kaaspannenkoek.

Koriander

Koriander maakt gerechten pikanter. Het brengt harmonie in het spijsverteringsstelsel. Koriander werkt ontstekingsremmend, omdat het salicylzuur bevat. Door koriander toe te voegen aan bijvoorbeeld peulvruchten voorkomt het krampen en winderigheid. Het stimuleert de maagzuurproductie en is energiegevend.

Koriander helpt bij maagzweren.

Gemalen korianderzaad is een goed bindmiddel voor een saus.

Kruidnagel

Kruidnagel geeft energie. 

Het helpt bij de opname van voedingsmiddelen, waardoor het mogelijk is weinig afvalstoffen over te houden. 

Het is een sterk antioxidant.

Kummel

Kummel noemen we ook wel karwij, naar de karwijplant. 

Het werkt goed bij een zwakke maag, winderigheid, een opgeblazen gevoel en maagkrampen. 

Het is eetlustopwekkend. De hele zaden reinigen de darmen.

Heerlijk om over kaas te strooien. Er is ook kummelbrood verkrijgbaar.

Kurkuma

Kurkuma (geelwortel) is een plant uit de gemberfamilie en ondersteunt, net als gember, de lever bij het ontgiften. Het werkt duidelijk verwarmend. Het gaat krampen tegen en bevordert de eiwitvertering. Kurkuma vermindert de cholesterolopname uit de darmen en stimuleert de omzetting van cholesterol in galzuren. Het remt trombose en ondersteunt het immuunsysteem. Het bevat de stof berberine tegen schimmels, bacteriën en virussen.

Het is een sterke antioxidant door de aanwezigheid van curcumine. De fytonutriënt curcumine remt ontstekingsprocessen. Daardoor werkt kurkuma kankerremmend. Kurkuma wordt beter opgenomen door het te combineren met zwarte peper.

Laurier

Laurier helpt, bij verwerking in gerechten, tegen winderigheid, vooral bij peulvruchten.

Het is een gezond, aromatisch-bitter kruid, dat de vertering helpt.

Laurierblad, meestal gedroogd, wordt veel gebruikt in sauzen, rode kool, soepen en stoofpotten o.a. hachee.

Laurier moet lange tijd mee stoven om  de smaak tot zijn recht te laten komen. 

Lavas

Lavas (maggiplant) werkt vochtafdrijvend en ontsmettend. Het helpt bij winderigheid veroorzaakt door onder meer peulvruchten. 

Lavas bevordert de spijsvertering. Het helpt tegen keelpijn, blaasontsteking en maagpijn.

Bladeren worden gebruikt in stoofpotten, salades, sauzen en soepen. Het zaad wordt gebruikt om brood smaak te geven.

Marjolein

Marjolein werkt kalmerend op de maag. 

We kunnen het qua smaak door oregano ( wilde marjolein ) vervangen en vice versa.

Marjolein maakt traditioneel onderdeel uit van de Provencaalse kruidenmix.

Marjolein wordt o.a. gebruikt in salades, soepen, sauzen, bij vlees en aardappelgerechten. 

Wat specifieker kom je het kruid zoal tegen in tomatengerechten, ragouts en gebraden wild.

Mosterdzaad

Mosterdzaad valt onder de kruisbloemigen en heeft daarmee kankerremmende eigenschappen. Het stimuleert de aanmaak van speeksel en maagsappen. Het ondersteunt de lever. Het is duidelijk verwarmend. Mosterdzaad werkt stemmingsverbeterend.

Mosterdzaad bestaat voor een derde uit eiwitten, voor een derde uit koolhydraten en voor een derde uit olie. De olie bestaat hoofdzakelijk uit het celopbouwende alfa-linoleenzuur (omega-3-vetzuur).  

Munt

Munt(thee) werkt verzachtend voor de maag. Munt werkt pijnverlichtend, stimuleert de gal en doet stemmingswisselingen afnemen. Vooral de olie in de munt zorgt voor een verhoging van de motivatie, werkt kalmerend bij(stress)hoofdpijn, gaat oprispingen en misselijkheid tegen en remt histaminevorming. Munt bevat terpenen die werkzaam zijn tegen allerlei vormen van kanker, doordat ze de woekering van kankercellen tegengaan of hun afsterven veroorzaken.

Het bevordert de spijsvertering. Een aanrader is een kopje verse muntthee een halfuur na de maaltijd te drinken. Munt is relatief rijk aan vitamine A, C en E.

Nootmuskaat

Nootmuskaat heeft als belangrijkste smaakgever de stof myristicine. Deze stof is grotendeels verantwoordelijk voor de vergiftigingsverschijnselen en hallucinaties die optreden bij consumptie van grote hoeveelheden. De zaadrok van de nootmuskaat is de specerij foelie.

Nootmuuskaat wordt traditioneel gebruikt bij gekookte specieboen, bloemkool, spruitjes, spinazie of asperges. Je kunt het ook gebruiken in bereiding van aardappelpuree en in kaassaus. Nootmuuskaat wordt ook gebruikt in koek en gebak, met name speculaas.

Oregano

Oregano remt ontstekingen en is effectief bij gisting in de darmen.

Oregano werkt als een natuurlijke antibioticum en is antiparasitair. 

Oregano heeft een hoog gehalte aan kankerwerende etherische oliën uit de familie van de terpenen, zie ook Munt.

Peterselie

Peterselie helpt bij maagklachten, winderigheid en nierklachten. 

Het verlaagt de bloeddruk en ondersteunt het immuunsysteem. 

Peterselie is relatief rijk aan vitaminen A en C en daarnaast aan de mineralen calcium en ijzer.

Peterselie werkt pijnstillend en bloedverdunnend.

Rozemarijn

Rozemarijn remt ontstekeningen en zenuwpijnen. Het werkt ontsmettend, versterkend, vochtafdrijvend en energiegevend. Hert stimuleert de hersenen, is goed voor de doorbloeding, werkt opwekkend bij depressies en stimuleert het zenuwstelsel. Het gaat gasvorming tegen, zodat je na afloop van een gerecht met rozemarijn niet met een vol en zwaar gevoel van tafel gaat.

Rozemarijn heeft een hoog gehalte aan kankerremmende etherische oliën uit de familie van de terpenen. Het terpeen carnosol in rozemarijn beperkt het vermogen van kankercellen om naburig weefsel binnen te dringen.

Saffraan

Saffraan werkt leverbeschermend. 

Saffraan is de kostbaarste specerij in de wereldhandel. 

Als kleurstof vervangen we saffraan vaak door kurkuma. 

Saffraan heeft een pijnstillende werking.

Saffraan wordt o.a. toegepast in sauzen, rijst- en visgerechten, desserts en brooddeeg. Het is onmisbaar ingrediënt in de paella.

Salie

Salie(thee) is effectief tegen keelpijn en keel- en amandelontsteking. 

Salie werkt verder kalmerend, ontsmettend en koortsremmend. 

Het helpt bij slapeloosheid en heeft een postitieve invloed bij opvliegers.

Het werkt preventief tegen huidziekten en onderdrukt zweren aan de hand. 

Tijm

Tijm wekt de eetlust op en bevordert de spijsvertering. Het helpt tegen verkoudheden. Tijm werkt tegen gisting in de darmen. 

Het bevat terpenen die werkzaam zijn tegen allerlei vormen van kanker, doordat ze de woekering van kankercellen tegengaan of hun afsterven veroorzaken.

 

Venkel

Venkel(thee) heft krampen op en is vochtafdrijvend. 

Het verbetert de spijsvertering door het tijdens het koken toe te voegen aan groenten die gasvorming geven. 

Venkelzaad reinigen de darmen.

 

Zwarte peper

Zwarte peper werkt duidelijk verwarmend en heeft een energiegevend effect. 

Het wekt de eetlust op en activeert de specerij kurkuma. Zwarte peper helpt bij de vertering van zuivelproducten. Het zorgt voor extra afgifte van speeksel in de mond.

Peper heeft, net als sint-janskruid en grapefruit, interactie met geneesmiddelen. 

Te veel peper en medicatie gaat niet samen, omdat dit de biologische beschikbaarheid en de bijwerkingen van de medicijn verhoogt.